สัมภาษณ์อาจารย์เรื่องการไหว้

สัมภาษณ์อาจารย์

 

อาจารย์ อังวรา
ตำแหน่ง รองผู้อำนวยการส่งเสริมศิลปะและวัฒนธรรม

                การไหว้ เป็นมารยาทไทยที่เป็นสืบทอดกันมาช้านาน การไหว้เป็นการแสดงถึงความมีสัมมาคารวะ และการให้เกียรติซึ่งกันและกัน ซึ่งเป็นการแสดงออกถึงความหมายเพื่อการทักทาย การขอบคุณ การขอโทษ หรือการกล่าวลา โดยยกมือสองข้างประณม นิ้วชิดกัน ปลายนิ้วจรดกัน ยกมือขึ้นในระดับต่าง ๆ ตามฐานะของบุคคล และเมื่อมีผู้ทำความเคารพด้วยการไหว้ ให้ทำการรับไหว้ทุกครั้ง การรับไหว้ใช้ประณมมือแค่อก แล้วยกขึ้นเล็กน้อย ก้มศีรษะ 

               ที่มาของการไหว้

      การไหว้เดิมนั้นมาจากการทักทายตามแบบโบราณ ซึ่งเป็นการแสดงออกให้เห็นว่าผู้ทักทายทั้งสองฝ่ายต่างก็ไม่มีอาวุธทั้งสิ้น ซึ่งการไหว้มีอยู่หลายรูปแบบขึ้นอยู่กับสถานะทางสังคม เพศและวัย ส่วนอีกแนวคิดหนึ่งนั้นกล่าวว่า การไหว้นั้นมาจากพุทธศาสนา ซึ่งมาจากการกราบพระสงฆ์สามครั้ง

การไหว้มี3 ระดับคือ

1.ไหว้พระ

2.ไหว้ผู้มีพระคุณและผู้อาวุโส

3.ไหว้บุคคลทั่วไปและผู้เสมอกัน

1. ไหว้พระ 

       อธิบาย ยกมือที่ประณมขึ้นจรดหน้าผาก ให้ปลายนิ้วหัวแม่มือจรดระหว่างคิ้ว ให้ปลายนิ้วชี้จรดตีนผม

2 . การไหว้ผู้ที่เคารพนับถืออย่างสูงและผู้มีพระคุณ 

       อธิบาย เช่น พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ไหว้บิดามารดา ครู อาจารย์ยกมือที่ประณมขึ้นจรดส่วนกลางของหน้า ให้ปลายหัวแม่มือจรดปลายจมูกให้ปลายนิ้วจรดระหว่างคิ้ว ค้อมตัวลงอย่างอ่อนน้อมและก้มศีรษะเข้าหาปลายนิ้วชี้

3 . การไหว้ผู้เสมอกัน

       อธิบาย ไหว้ผู้ที่เสมอกัน ไม่ต้องยกมือที่ประณมขึ้นจรดหน้า เพียงแต่ยกมือที่ประณมขึ้นนิดหน่อย ประนมมือให้ปลายนิ้วชี้จรดปลายจมูก ไม่ต้องก้มศีรษะ หรือก้มศีรษะพองาม โดยไม่ต้องค้อมตัว 

      เมื่อมีผู้ทำความเคารพด้วยการไหว้ ต้องรับไหว้ทุกครั้ง การรับไหว้ใช้ประณมมือแค่อก แล้วยกขึ้นเล็กน้อย ก้มศีรษะ

        ผมได้สัมภาษณ์อาจารย์ อังวรา เกี่ยวกับเรื่องการไหว้ ว่าอาจารย์คิดยังไงกับการไหว้ของเด็กสมัยนี้ อาจารย์ตอบว่าการไหว้เป็นสัณญลักษณ์ของเด็กที่แสดงความเคารพ มันเป็นสิ่งที่ดีถ้าจะไหว้ใครสักคน แต่ขอให้ใส่ใจในการไหว้หน่อย ไม่ใช่ไหว้ลวกๆ จะไหว้ใครต้องใส่ใจในการไหว้ทุกครั้ง บางครั้งอาจารย์ยังเคยเจอเด็กที่ไหว้มือเดียว ซึ่งมันไม่ควร ควรที่จะวางสิ่งของนั้นก่อนจะไหว้่ หรือยืนก้มศีรษะ และ อยากให้เด็กไทยช่วยอนุรักษ์วัฒนธรรมการไหว้ให้สือไปให้สู่คนรุ่นหลังได้สือทอดต่อไป

การไหว้3ระดับ

การไหว้

           การประนมมือไหว้นั้น ฝ่ามือทั้งสองข้างจะต้องทาบทับกัน ปลายนิ้วทาบสนิทกัน ทำหลังมือให้โป่งออกเล็กน้อย ไม่ต้องมากเป็นดอกบัวตูมและไม่แบนราบเป็นใบไม้นะครับ และในการยกมือขึ้นมาไว้ จะมีด้วยกัน ๓ ระดับ ขึ้นอยู่กับว่า ไหว้ใคร คือ

      ๑. ไหว้พระ ประนมมือขึ้น ก้มศีรษะ จรดหัวแม่มือที่กลางหว่างคิ้ว นิ้วชี้แตะที่เหนือหน้าผาก ก้มหัวให้หน้าขนานกับพื้น ค้อมหลังพอประมาณ 

   ชาย ยืนตรง ค้อมตัวลงต่ำ พร้อมกับประนมมือขึ้นไหว้ 

   หญิง ยืนตรง ย่อเข่าลงให้ต่ำ โดยถอยเท้าข้างที่ถนัดไปข้างหลัง พร้อมกับประนมมือขึ้นไหว้ 

            ๒. ไหว้ผู้มีพระคุณและผู้อาวุโส เช่นเดียวกับการไหว้พระ แต่นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูนิ้วชี้จดหว่างคิ้ว 

  ชาย ยืนตรง ต้อมตัวลงน้อยกว่าระดับการไหว้ผู้มีพระ พร้อมประนมมือขึ้นไหว้ 

  หญิง ยืนตรง ถอยเท้าข้างที่ถนัดไปข้า่งหลัง ย่อเข่าลงน้อยกว่าระดับการไหว้พระ พร้อมประนมมือขึ้นไหว้ 

            ๓. ไหว้บุคคลทั่วไปและผู้เสมอกัน ประนมมือขึ้น ก้มศีรษะเล็กน้อย หัวแม่มือจรดที่    ปลายคาง นิ้วชี้แตะที่จมูก ค้อมหลังพอประมาณ 

  ชาย ยืนตรง ต้อมตัวลงน้อยกว่าระดับการไหว้ผู้มีพระ พร้อมประนมมือขึ้นไหว้ 

  หญิง ยืนตรง ถอยเท้าข้างที่ถนัดไปข้า่งหลัง ย่อเข่าลงน้อยกว่าระดับการไหว้พระ พร้อมประนมมือขึ้นไหว้ 

จาก http://www.kroobannok.com/blog/13686

เว็บนี้ถือกำเนิดเมื่อ 5 มกราคม 2548

ผู้ดูแล ครูอดิศร ก้อนคำ

          ผู้จัดทำเว็บครูบ้านนอกดอทคอม 
          Tel : 081-3431047
          Email1 : kornkham@hotmail.com
          Email2 : kroobannokdotcom@gmail.com
          © 2000-2020 Kroobannok.com  
          All rights reserved.

          Design by : kroobannok.com

หนังสือห้องสมุด

มารยาทไทย

       การแสดงความเคารพมีหลายลักษณะ เช่น การพนมมือ การไหว้ การกราบ การคำนับ เป็นต้น การที่จะแสดงในลักษณะใดนั้น ต้องพิจรณาผู้ที่ได้รับความเคารพด้วยว่าอยู่ในฐานะเช่นใด หรือในโอกาศใด แล้วจึงแสดงความเคารพให้ถูกต้องและเหมาะสม

การไหว้ 

        การไหว้เป็นการแสดงความเคารพโดยการประนมมือให้นิ้วชี้ยกขึ้น การไหว้แบบไทยมี3 แบบ ตามระดับของบุคคลดังนี้

 ระดับ1 การไหว้พระ ได้แก่ การไหว้พระรัตนตรัยรวมทั้งปูชนีบวัตถุและปูชนีสถานที่เกี่ยวกับพุทธศาสนา ในกรณีที่ไม่สามารถกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ได้ โดยประนมมือให้ปลายนิ้วชี้จรดส่วนบนของหน้าผาก
        ชาย ยืนแล้วค้อมตัวลงให้ต่ำพร้อมกับยกมือขึ้นไหว้
        หญิง ยืนแล้วย่อเข่าลงให้ต่ำโดยถอยเท้าข้างใดข้างหนึ่งตามถนัดพร้อมยกมือขึ้นไหว้

ระดับ 2 การไหว้ผู้มีพระคุณและผู้อาวุโส ได้แก่ พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ครู อาจารย์ และผู้ที่เราเคารพนับถืออย่างสูง โดยประนมมือให้ปลายนิ้วชี้จรดระหว่างคิ้ว
       ชาย ยืนแล้วค้อมตัวลงน้อยกว่าระดับการไหว้พระ พร้อมกับยกมือขึ้นไหว้
       หญิง ยืนแล้วย่อเข่าลงน้อยกว่าระดับการไหว้พระ โดยถอยเท้าข้างใดข้างหนึ่งเล็กน้อย พร้อมยกมือขึ้นไหว้

ระดับ3 การไหว้บุคคลทั่วๆไป ที่เคารพนับถือหรือผู้ที่อาวุโส รวมทั้งผู้ที่เสมอกันโดยประนมมือยกขึ้นให้ปลายนิ้วจรดปลายจมูก
      ชาย ยืนแล้วค้อมตัวลงน้อยกว่าระดับผู้มีพระคุณ พร้อมยกมือขึ้นไหว้
      หญิง ยืนแล้วย่อเข่าลงน้อยกว่าระดับการไหว้ผู้มีพระคุณ  โดยถอยเท้าข้างใดข้างหนึ่งเล็กน้อย พร้อมยกมือขึ้นไหว้
   
     ในการไหว้ผู้เสมอกันทั้งหญิงและชายยกมือขึ้นไหว้พร้อมกัน หรือในเวลาใกล้เคียงกัน ในกรณีที่ทำพร้อมกันเป็นหมู่คณะ  ควรจะนัดหมายให้ทำอย่างเดียวกัน
     การไหว้ตามมามารยาทไทยเช่นนี้ ปฏิบัติให้เรียนร้อยนุ่มนวลด้วยความสำรวมจึงจะดูงาม

ชื่อหนังสือ มารยาทไทย
ผู้จัดพิมพ์ สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ
พิมพ์ที่ โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว
พิมพ์ครั้งที่สี่ 2539
จำนวนพิมพ์ 10,000 เล่ม

รหัสหนังสือห้องสมุด BJ 2007ท9ศ66  2539